Met 36 km2 is Vlieland het kleinste Nederlandse Waddeneiland. Er wonen 1070 mensen in 1 dorp namelijk Oost Vlieland. Alleen Rottum is kleiner, maar dat heeft geen inwoners en is niet echt een Waddeneiland. Van de 5 Waddeneiland heeft Vlieland de hoogste duintop, namelijk 45 meter boven zeeniveau. Het eiland is bereikbaar per veerboot van het Friese Harlingen en enkele keren per dag vanaf Terschelling. Een auto meenemen is niet toegestaan; het eiland is autoluw.

Net als de andere Waddeneilanden was het eerst een onderdeel van het vaste land. Na de stormen in de 13e eeuw werd het langzamerhand een eiland. De monniken die er toen woonden, werden daarmee de eerst eilandbewoners. Aanvankelijk was het eiland zelfstandig en was er ook een dorp op West Vlieland. Dit dorp verdween in zee na de stormen van 1717 en 1727. In 1615 werd het bestuur van eiland overgenomen door de Staat van Holland. Pas in 1942 werd het pas een onderdeel van Friesland, vandaar dat de inwoners zich ook geen echte Friezen vinden.

Ook hier was ooit de Walvisvaart een onderdeel van het levensonderhoud. Er werd ook handel gedreven en er was wat landbouw. Dit alles is nu verdwenen en is het eiland grotendeels een natuurgebied. Toerisme is nu de grootste bron van inkomsten.

In de Tweede Wereldoorlog maakte het eiland onderdeel van de Duitse Atlantische linie.

Er is 1 vuurtoren op het eiland. Deze is slechts 18 meter hoog, maar staat wel op de 40 meter hoge Vuurduin en heeft daarmee toch een flinke hoogte ten opzichte van de zee. De toren is in 1836 gebouwd en verving een houten baken waarin vuur werd gestookt. In 1986 werd de hele koepel van de vuurtoren vervangen.

Voordat West Vlieland door de zee werd verzwolgen, was Oost Vlieland slechts een plaats met een kappelletje en enkele bewoners. Toen de inwoners van West Vlieland naar Oost Vlieland verhuisden, werd het dorp snel uitgebreid. Dat gold ook de kapel, die uit 1245 stampt. De kapel moest in 1605 al wijken voor een grotere kerk. Aanvankelijk was het een geformeerde gemeenschap, maar toen de West Vlielanders kwamen werd het protestant. Daarmee werd de kerk een van de eerste kerken met Protestantse erediensten.

De haven (de grootste jachthaven van alle eilanden) ligt aan meest oostelijke punt van het eiland en is omgeven door een dijk. De ingang is vrij smal. Er is een havengebouw met restaurant, doucheruimte en kleine supermarkt. Vanuit de haven kan men rechtstreeks het strand op aan de kant van de Waddenzee. Het dorp ligt op ongeveer 1 kilometer van de haven aan de kant van de Noordzee. Eerst komt men bij de aanlegsteiger van de veerboot. Men komt het dorp binnen in de Dorpstraat (die trouwens met een sluisdeur afsluitbaar is), er wonen mensen, maar er zijn ook veel winkels en horecazaken en hotels. In deze straat staan ook de oudste woningen en gebouwen. Het dorp zelf ligt meer aan het einde van deze straat. Aan het einde van het dorp ligt de vuurtoren. Nog wat verder ligt een camping. Verder is het natuurgebied. Een gedeelte van de Vliehorst is militair oefenterrein en daardoor beperkt toegankelijk. Wandelen en fietsen zijn de beste manier om het eiland te ontdekken. Er zijn circa 25 kilometer aan fietspaden.

Eerste publicatie: 02 november 2016
Laatste update: 02 november 2016
© A. Heeroma